Küresel sistemin yeni bir düzene girmesi veya yeniden dizayn edilmesi
belki de bu sistemde bazı ülkeleri izole edilme hamlesi dünyayı yeni bir
kargaşa içinde bırakacaktır. Bu ise yeni krizler, iç çatışmalar veya
bölünme gibi olaylarla bazı ülkeleri karşı karşıya bırakabilir.
Uluslararası arenanın ekonomik anlamda kriz yaşamasının ana sebebi enerjidir. Yüksek
enerji fiyatları, vesayet savaşlardan ötürü kesilen bazı enerji kaynakları
küresel çapta ülkeleri bir sancı içinde bıraktı. Yaşanan darlama politikası
ise bazı ülkeleri derinden sarsmıştır. Bunun en büyük etkileri ise
bugünlerde gördüğümüz ABD-ARABİSTAN arasındaki enerji krizidir.
Petrol arzının arttırılmasını isteyen ABD karşılığını bulamayınca
diplomatik anlamda sıkıntı ve güçsüzlük çekmektedir. Bu gidişata
bakılırsa Suudi Arabistan artık ABD’nin vesayetinden çıkıyor gibi
görünmektedir. Bundan ziyade ABD’nin Arabistan ve BAE’den
askerlerini geri çekme girişiminde bulunacağı söylemleri tartışmalıdır. Daha
düne kadar karı-koca gibi ayrılamayan ilişkileri olan bu iki devletin bu halde
olması bölgede bir şeylerin olacağı ve bazılarının kalemi kırılıp saf dışı kalacağı
göstermektedir. Trump döneminde enerji sıkıntıları mevcuttu ancak genel olarak
kusursuz bir ilişkileri vardı. O dönemde ABD etkisiyle Suudi Arabistan ve BAE
Türkiye’ye karşı adımlarda bulunuyorlardı. Suudi Arabistan ve BAE’nin
Türkiye’ye karşı bir politika yürütüyorlardı. Türkiye’nin ABD varlığını
zedeleyecek her hamlede karşı çıkan iki ülke BAE ve Suudi Arabistan’dı.
Küresel çapta tarihin en büyük enfelasyonlarından biri yaşanmaktadır. Bunun
başlıca sorunu ise enerji piyasası. ABD ise enerji krizini ağır geçiren en çok
ülkeler arasında. İlginç olan dünyanın en çok petrol üreten ülkenin akaryakıt
fiyatlarla baş edememesidir. Biden’nin tutuşması kasım ayında ABD’de
gerçekleşecek seçimlerden kaynaklanmaktadır. Bu seçimlerden önce ülke
ekonomisini rahatlatma girişiminde bulunması gerek. Bunun için ise temmuz
ayında Suudi Arabistan’a bir ziyaret gerçekleştirdi. Tam da seçim zamanı
yaklaşırken OPEK Kurulu tarafından günde 2 milyon varila kadar petrol
üretiminde alınan azaltma kararı Biden hükümetine doğrudan bir darbedir.
Ancak bu sürecin etkilerini ileri de oluşacak siyasi değişikliklerden göreceğiz.
Ortadoğu’yu birçok kargaşa ve iç çatışma olayları beklemektedir.
ABD rahat durmayacak, Ortadoğu’yu karmaşık bir süreç
beklemektedir.
Vesim TOKATLI
