“Ermenistan ile Azerbaycan arasında barışın sağlanması için Ankara’nın olaya el atması gerekiyor”
Azerbaycan Ermenistan arasındaki son durumu Uluslararası hukuk ve uluslararası ilişkiler uzmanı, siyaset bilimci Doç. Dr.Halik Şükürovla konuştuk
- Barış anlaşması neden 2022’de yapılmadı?
- Çünkü Rusya, Azerbaycan ile Ermenistan arasında barışın yapılmasını istemiyor.
- Peki, sizce neden istemiyor?
- Üçlü Deklarasyonun 4. Maddesince, Rusya Federasyonu barış gücü birliklerinin, Ermeni silahlı Birliklerinin çekilmesine paralel olarak bölgeye konuşlandırılması gerekirken, Ermeni silahlı Birliklerinin bazı kalıntıları topraklarımızdan çekilmemiştir.
Üçlü Deklarasyonun üzerinden neredeyse iki yıl geçti ve hala barış güçleri görevlerini tam yerine getirmiş değil. İki yıl boyunca, 2020-2022’de Ermenistan’ın siyasi gücü, Rusya’nın emriyle zaman kazanma stratejisini uyguladı. Rus politikacılar defalarca bölgeye belirli bir statü vermeyi denediler, ancak bunu başaramadılar. Sorunuzun ana cevabı, Rusya’nın bölgede Ermenistan ile Azerbaycan arasında barış istememesidir. Rusya, taraflar arasındaki çatışmayı sürdürerek her iki tarafı da etkileme gücünü sürdürmek istiyor. Taraflar arasında barışın saglanması Rusya’nın çıkarına değil. Bu nedenle Rusya, Ermenistan’a Azerbaycan ile barış anlaşması yapma şansı vermiyor. - Azerbaycan 2023’te nasıl bir yol haritası izleyecek?
Azerbaycan halkı ve siyasi yetkililer, topraklarının geri verilmesi ve Zengezur yolunun (koridoru) açılması konusunda ısrar ediyor. 2023 yılında da siyasi rotamız aynen devam edecek, isteklerimizi gerçekleştirmeye çalışacağız. Bu bağlamda, üç konudan taviz verilemez.
- Ermeni ayrılıkçıları topraklarımızdan çıkarılnalı veya Azerbaycan’a teslim edilmeli,
- Rus barış güçleri tüm topraklarımızın tüm yönetimini Azerbaycan devletine devretmeli,
- Zengezur yolu (koridoru) kayıtsız şartsız açılmalı ve Azerbaycan Nahçıvan’a giden yolu (koridoru) kontrol edebilmelidir.
- Hocam, o zaman Hankendi sorunu nasıl çözülecek?
- Bahsettiğim Azerbaycan halkının ve siyasi otoritelerin şartlarına göre çözülmelidir. Bu şekilde çözülmezse savaşın çıkması kaçınılmaz olacaktır.
- Bölgede yeni bir savaş olacak mı?
- Evet mümkün! Rusya, 44 gün süren iç savaşta Ermenistan’ı kurtardı, aksi takdirde Ermenistan tamamen yenilmiş, Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü tanımış, koşulsuz kabul etmek ve tüm şartlarımıza yalvarmak zorunda kalacaktı. Rusya bölgede var olduğu sürece başka bir savaşın çıkması ihtimal dışı değil.
- Rusya bölgeden çekilecek mi?
- Rusya’nın zorlama ve baskı olmaksızın bölgeden çekilmesi mümkün değildir.
- Çıkış yolu nedir?
- Sorunların çözümü Türkiye-Azerbaycan-Ermenistan ekseninde mümkündür. Barış antlaşması yapmak için Moskova formatından çıkıp Ankara formatına geçmek gerekmektedir. Türkiye üçüncü taraf olarak Ankara’da Ermenistan ve Azerbaycan devlet başkanları arasında bir toplantı düzenleyebilir ve bir barış antlaşması imzalanabilir. Bu mümkün olursa Ermenistan da Rus zulmünden ve esaretinden kurtulmuş olacaktır.
Söyleşi: Araştırmacı Gazeteci Oktay Hacımusalı
